ΗΓΕΣΙΑ

Οπωσδήποτε εισηγητής στην ίδρυση της Φ.Ε. ήταν ο Τσακάλωφ, και αυτό φαίνεται από το προβάδισμα που του έδωσαν οι δύο άλλοι στο ιδρυτικό.Και οι τρεις πήραν το διακριτικό Α, ως πρωτεργάτες.Το Α δόθηκε σε τέσσερα ακόμα μέλη αργότερα. Πλάι στο Α ο καθένας πήρε και ένα δεύτερο γράμμα διακριτικό και μυστικό: ο Τσακάλωφ  το Β, ο Σκουφάς το Γ και ο Ξάνθος το Δ. Έτσι ο Τσακάλωφ έγινε ΑΒ, ο Σκουφάς ΑΓ και ο  Ξάνθος  ΑΔ. Καθιερώθηκαν επίσης η κρυπτογραφική χρήση του αλφαβήτου, επίθετα, γράμματα ή αριθμοί που αντιστοιχούσαν σε επώνυμα ή τοπωνύμια. πχ Καλός: Αλέξανδρος Υψηλάντης, Αρμόδιος: Παπαφλέσσας, 1:Ελλάδα, 4:Αθήνα, 94:Βερολίνο κ.ά.) Υιοθετήθηκαν σύμβολα, πολύπλοκη ιεραρχία και συστηματικά μέτρα ασφαλείας για την εξασφάλιση της μυστικότητας  των κινήσεων και της εχεμύθειας των μελών, τελετουργικές διαδικασίες που καθιστούσαν τη διαδικασία  της μύησης υποβλητική στοχεύοντας  στην ηθική δέσμευση των στελεχών, τη διάδοση της οργάνωσης και την εξασφάλιση της πίστης και του ενθουσιασμού των μελών της. Στην καλή λοιπόν οργάνωση οφειλόταν η επιτυχία των Φιλικών σε σύγκριση με τις άλλες ανάλογες οργανώσεις (όπως τη Φιλόμουσο Εταιρεία), που έμειναν ιδεαλιστικά κινήματα λογίων, χωρίς εθνικοπολιτιστικές προεκτάσεις.

Η ΣΦΡΑΓΙΔΑ ΤΩΝ ΦΙΛΙΚΩΝ 

Ο Ξάνθος είναι εκείνος που έδωσε το πλαίσιο της συγκρότησης της μυστικής οργάνωσης, ενώ τη σπίθα για τη δημιουργία την έδωσε ο Τσακάλωφ και ο Σκουφάς έγινε η ψυχή της, ο ουσιαστικός αρχηγός της. Ως ντε φάκτο αρχηγός αναγνωρίστηκε ο Σκουφάς, παρόλο που γνώριζε τις αδυναμίες του. Εξαιτίας της οικονομικής του χρεοκοπίας, δεν είχε το απαιτούμενο κύρος.

ΊΔΡΥΣΗ

Ο Τσακάλωφ καταγόταν από τα Γιάννενα, ο Σκουφάς από το Κομπότι της Άρτας και ο Ξάνθος από την Κω. Ο Τσακάλωφ, αφού κατόρθωσε να δραπετεύσει από το μέρος που τον είχε φυλακίσει ο γιος του Αλί Πασά, Μουχτάρ, μετέβει στο Παρίσι, όπου συνέχισε τις σπουδές του. Εκεί μυήθηκε στο <<Ελληνόγλωσσο Ξενοδοχείο>> του Ζαλύκη, μία εθνικοαπελευθερωτική κίνηση των Ελλήνων που χρηματοδοτούσε τη Γαλλική Κυβέρνηση. Ο Ναπολέοντας, μετά τη θανάτωση του Σουλτάνου Σελίμ Γ' και την επιβολή των αγγλόφυλλων παλαιότουρκων(1807), πίστευε ότι μια επανάσταση των Ελλήνων θα μπορούσε να ανατρέψει τη θέση των Άγγλων στην Οθωμανική αυτοκρατορία.

ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΤΣΑΚΑΛΩΦ

 Το 1814, ο Τσακάλωφ έφυγε από το Παρίσι με προορισμό τη Μόσχα, όπου βρισκόταν ο πατέρας του, μεγάλος γουνέμπορος. Στην πορεία προς τη Μόσχα έκανε μία μεγάλη παράκαμψη, πέρασε από τη Βιέννη, τις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες και έφτασε στην Οδησσό, το μεγάλο εμποροναυτικό κέντρο της Μαύρης Θάλασσας, του οποίου την εμπορική κίνηση κατείχαν Έλληνες. Παρόλο που ο Τσακάλωφ ποτέ του δε μίλησε για τον εαυτό του ή τη Φ.Ε., είναι σίγουρο ότι το ταξίδι αυτό το έκανε για κάποιο σκοπό. Φαίνεται ότι πήρε εντολή από το Ζαλύκη να πάει στην Οδησσό, όπου βρίσκονταν πολλοί Έλληνες, και να προωθήσει τους σκοπούς του <<Ελληνόγλωσσου Ξενοδοχείου>> ή τη δημιουργία κάποιας παρόμοιας οργάνωσης.

ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΞΑΝΘΟΣ

 Δεν είναι διαπιστωμένο αν αποφασίστηκε εκείνη τη στιγμή η ίδρυση της Φ.Ε. ή αν εξέφρασαν απλά την ιδέα και ο Ξάνθος ως ειδικός στις μυστικές οργανώσεις έπρεπε να ετοιμάσει τα σχετικά με τη νέα οργάνωση. Βέβαιο, πάντως, είναι ότι μετά την πρώτη γνωριμία χώρισαν. Ο Ξάνθος έφυγε για την Κων/πολη, ενώ ο Τσακάλωφ και ο Σκουφάς για τη Μόσχα. Η ίδρυση της Φ.Ε. πρέπει να τοποθετηθεί γύρω στα 1816, όταν ο Ξάνθος είχε ετοιμάσει το καταστατικό, τους όρκους κτλ.

ΟΡΙΣΜΟΣ

Η μυστική οργάνωση που προετοίμασε την Επανάσταση το 1821. Ιδρύθηκε στην Οδυσσό της Ρωσίας το 1814 ή, κατά μία άλλη μαρτυρία το 1816, από τους Αθανάσιο Τσακάλωφ, Νικόλαο Σκουφά, Εμμανουήλ Ξάνθο και Παναγιώτη Αναγνωστόπουλο.

• Η φιλική εταιρία ιδρύθηκε το 1814 στην Οδησσό της Ρωσίας.
• Πρωτεργάτες ήταν οι Νικόλαος Σκουφάς, Αθανάσιος Τσακάλωφ, Εμμανουήλ Ξάνθος και Παναγιώτης Αναγνωστόπουλος.
• Ο σκοπός της ίδρυσης της ήταν η προετοιμασία του ένοπλου αγώνα των Ελλήνων για ανεξαρτησία.
• Η ίδρυση της Φ.Ε. συνέπεσε με τη δημιουργία επαναστατικής κρίσης τόσο στο ελληνικό στοιχείο, που ζούσε υπό την Οθωμανική Αυτοκρατορία όσο και στο παροικιακό ελληνισμό.
• Η σύγκρουση Σουλτάνου-Αλή πασά, που άρχισε ουσιαστικά το 1816, δημιούργησε επαναστατικό κλίμα σε όλο τον ελληνικό χώρο.